Review: De Epson EH-LS9000 4K Laserprojector vervangt de Epson EH-TW9400 30/09/25

Uiterlijk

Qua uiterlijk is deze Epson EH-LS9000 niet anders dan de Epson EH-LS11000W en de Epson EH-LS12000B, alleen is de LS9000 zowel in het wit als in het zwart leverbaar, net zoals dat al het geval was bij de meest recente Epson QB-Serie, de Epson EH-QB1000W en Epson EH-QB1000B. Dus ook met alle luxe, zoals de elektrische lensbediening voor Focus, Zoom en Lens Shift en die mooie automatische lensafsluiting, zoals je op foto 2 kunt zien.

Video Review met een vergelijk tussen de Epson EH-LS9000 en de Epson EH-TW9400

Als je geen lezer bent en je wilt toch snel even weten wat de verschillen zijn tussen de nieuwe Epson EH-LS9000 en de voorheen zeer populaire Epson EH-TW9400 projectors, dan kun je hier in het YouTube Kanaal van Mediasluis een video bekijken, waarin ik beide instap projectors bespreek:

Review Epson EH-LS9000 vs Epson EH-TW9400

Ik was in eerste instantie niet van plan om een aparte review te schrijven van deze LS9000, of er een video van te maken,  al had ik wel alle metingen opgeslagen. Maar nog geen 2 uur voordat de LS9000 zou worden opgehaald, besloot ik opeens om dit toch alsnog even snel te doen. Dus haastte ik me om hem snel opnieuw nog even uit te pakken, neer te zetten en te filmen, want ik had tijd voor maar één enkele opname. Gelukkig was mijn Lavalier transmitter niet leeg, anders gooide dat alsnog roet in het eten. Dus heb ik in 1-take alsnog een video-review kunnen maken, al hoor je wel dat ik nogal buiten adem ben en soms wat langer over dingen moest nadenken om niks te vergeten, want er was geen tijd om het over te doen.
Het voordeel is wel, dat ik in zo'n video van een paar minuten, echt alles heb kunnen vertellen, terwijl ik daar voor mijn review nu uren aan het schrijven ben hahaha.

Veel kijkplezier.

Laser in plaats van Lamp

Kijk, dat de LS9000 nu een laser als lichtbron heeft is wel een voordeel, omdat je de komende 20.000 uur niet meer naar de teller hoeft om te kijken. De projector blijft voorlopig zijn helderheid behouden. Nu moet ik wel zeggen dat de lampen van Epson een heel stuk goedkoper zijn dan die van Sony en zeker dan die van JVC, dus echt zorgelijk was dat nooit bij de TW9400. Maar het voordeel van laser is nu wel dat de projector veel minder snel verloopt, omdat zo'n laser veel minder heet wordt. Bij een lampprojector was  de gratis her-kalibratie van Mediasluis al nodig na 200 uur, dan weer met 600 uur en als laatste met 1200 lampuren. Bij Laser heb ik dit veranderd naar 1000, 2500 en 5000 laser uren, of gewoon wanneer je het graag gedaan wilt hebben. De TW9400 was ook behoorlijk stil, maar met laser is dat nu nog wat stiller geworden, dus die voordelen zijn er wel degelijk.

Pro-UHD Dualshift Enhancement vs 2x Pro-UHD Enhancement

De Epson EH-LS9000 heeft nu wel de Pro-UHD Dual Shift Enhancement welke ook op de andere LS-modellen zit en de topper Epson QB1000 en dat lift de 4K weergave echt flink omhoog t.o.v. de TW9400. Als je naar een Epson projector met 4K Dual Shift techniek kijkt zou je zweren dat je echt van de volle 4K resolutie aan het genieten ben. Pas als je deze naast een Native 4K projector zet, ga je merken dat hij het niet helemaal haalt en je toch nog wat details mist, maar op zichzelf ga je dat niet zien. Dat komt omdat Epson voor zijn 1080P panelen een techniek gebruikt waarbij deze 480 keer per seconde in 4 richtingen op een halve pixel worden verschoven en ga je dat berekenen, dan kom je eigenlijk op 3K uit.

De TW9400 had die Dual Shift techniek niet en moest het met een 2x Shift techniek doen. Dat maakte het beeld wel wat scherper en verbeterde daarmee de pixeldichtheid, maar gaf niet echt de 4K beleving die je zocht. Logisch, want als je 1080P panelen gebruikt en deze heel snel een halve pixel in 2 richtingen  verschuift en je rekent dat uit, dan kom je maar op 2,5K uit. Dus hier maakt de LS9000 een enorme sprong vooruit.

Wat betreft 3D?

Bij de TW9400 kon je deze Pro-UHD Shift Enhancement techniek uitzetten, wat nodig was om die projector 3D te laten weergeven. Maar omdat de LS9000 als zijnde 4K projector door moet, kun je die techniek dus niet uitzetten en vind je ook nergens in het menu terug. Dit staat gewoon standaard altijd Aan. Dat is een keuze die Epson bewust heeft gemaakt, maar waar niet iedereen blij dus mee is. Velen die een TW9400 hebben gebruiken het 3D ook. Aangezien de TW9400 ook nog zeer veel licht kon geven, was dat wel echt een mooie, zeer heldere 3D projector. Hij keek alleen niet zo rustig. De Epson LS9000 doet dat 3D dus gewoon helemaal niet, maar ik moet ook wel vermelden dat ik de LS9000 eigenlijk veel te weinig licht vind geven om 3D überhaupt te kunnen doen.

HDMI 2.1 met 4K 120P weergave

Het mooie van de LS9000 t.o.v. de TW9400 is wel, dat deze nu een HDMI 2.1 videoprocessor heeft voor 4K-120P weergave met een 40Gb videoverwerking. Hiervoor heeft deze 2x HDMI 2.1 ingangen waarvan 1 met eArc, wat erg handig is als je een Sonos Soundbar hebt met maar 1 HDMI poort voor of In of Uit. Oké, sorry, we hebben het natuurlijk over 3K in 120fps, maar voor gamers nog steeds wel echt een pluspunt.

Zeer bruikbare Frame Interpolatie

Die snellere HDMI 2.1 videoprocessor heeft er bij de andere LS-modellen toe bijgedragen, dat deze de bewegende beelden meteen ook ontzettend vloeiend over het scherm lieten glijden, zonder irritante ghosting-effecten. Dat is nu ook het geval bij de Epson EH-LS9000, wat deze op dat gebied meer volwaardig laat overkomen en op dat vlak de TW9400 wel ver achter zich laat. Bij de TW9400 was de FI eigenlijk niet echt bruikbaar, of je moest de ghosting voor lief nemen. Zelf deed ik dat dus ook en gebruikte de FI op de middelste stand, omdat ik pans zonder FI vreselijk vind kijken. Maar veel klanten lieten deze dus uit staan. Dat hoeft op de LS9000 zeker niet meer, want die werkt prima.

Gamen en Lagtime

Deze Epson LS9000 projector is met de HDMI 2.1 beeldverwerking wel echt een stuk interessanter geworden voor gamers, omdat je dit nu in 120 frames per seconde kunt doen, wat zo nog meer rust in het beeld geeft. Gebruik je dat niet, dan is de lag-time van deze projector ook best aardig, mits je de beeldverwerking handmatig op Fast zet (voor gaming) en niet op Fine (voor video) laat staan, want pas dan is de lag-time sneller. Zo meet ik met de Leo Butner lag-time meter 38.9 Milliseconde en heb je bij 24P materiaal een vertraging van 0,9 beeldjes per seconde. Helaas heeft ook deze projector net als de LS11000W en LS12000B geen ALLM (Auto Low Latency Mode), al is dat omzetten van Fine naar Fast vrij snel te doen via de AB met de FIne-Fast knop, bijna rechts bovenin.

Geen Deep Black Panelen

Minder positief aan wat mij opviel,... is dat de  Epson EH-LS9000 niet zo diep komt in de weergave van het zwart, zoals ik dat wel gewend ben van mijn Epson EH-QB1000B. Dus heb ik zoals je kunt zien op foto 3 de Sony Bravia 7 even weggehaald en de Epson LS9000 naast mijn Epson QB1000 gezet. Op de foto kun je linksboven de Epson QB1000 herkennen aan zijn zilverkleurig randje om het lenshuis, met rechtsboven de Epson LS9000 die dat niet heeft.

De panelen die in de Epson EH-LS9000 zitten zijn duidelijk NIET de Deep Black Panelen van de TW9400, die je ook terugvindt in de Epson EH-LS12000B en welke nu ook in de Epson EH-QB1000B en Epson EH-QB1000W zitten. Zoals ik vanwege de prijs en naam positie eigenlijk al vermoedde maar zeker niet had gehoopt, maakt de LS9000 gebruikt van de panelen uit de TW7xxx-serie, welke ook voor de Epson EH-LS11000W zijn gebruikt. Op de foto's hiernaast kun je de verschillen goed zien. Normaal ben ik geen fan van foto's maken van het geprojecteerde beeld, omdat de camera een loopje neemt met het contrast, maar je begrijpt zo wel wat het verschil van deze panelen doet. Op foto 1 heb ik de Dynamic Control in gebruik en op foto 2 staat deze Uit.Om dit te kunnen aantonen, heb ik het beeld van de LS9000 met de Lens Shift helemaal naar links verschoven en de projector wat verder opzij gedraaid en het beeld van de QB1000 met de Lens Shift helemaal naar rechts verschoven, om zo het beeld heel mooi gelijktijdig naast elkaar op mijn scopescherm te kunnen projecteren.

Helderheid in Ansi Lumen

Ik had het al een beetje aangekaart bij het 3D gedeelte, dus zet ik hier maar meteen de uitslagen van de helderheid met deze laserprojector neer. Je ziet hieronder dat de Epson EH-LS9000 niet de beoogde helderheid haalt van 2200 Ansi Lumen die in de specificaties worden vermeld en duidelijk minder licht geeft dan wat we van de TW9400 gewend zijn. Die komt ook wel 500 lumen tekort op de 2700 Ansi Lumen die zijn specificaties beloofd, maar zit na de ISF-kalibratie toch nog boven de 2200 Ansi Lumen. En zo komt de Epson LS9000 eigenlijk gelijk uit met wat de LS11000W laat zien.

Hieronder vind je de gedane metingen op de Epson LS9000. Omdat de laagste positie van de laserslider op 60% staat, noem ik die voor het gemak maar even Low Laser. Zo heb ik als Medium Laser de slider op 80% gezet en High Laser natuurlijk op 100%, zodat je mooie stappen hebt van 20% tussen elk.

Na ISF-kalibratie in D65 REC709:
1071 Ansi Lumen - 2K SDR Low Laser Mode op 60%
1395 Ansi Lumen - 2K SDR Medium Laser Mode op 80%
1697 Ansi Lumen - 2K SDR High Laser Mode op 100%

Zo vanuit de doos:
2487 Ansi Lumen 7869 Kelvin - Dynamic (100% Laser)
1766 Ansi Lumen 9878 Kelvin - Vivid (90% Laser)
1639 Ansi Lumen 8057 Kelvin - Bright Cinema (90% Laser)
1086 Ansi Lumen 7834 Kelvin - Cinema (60% Laser)
1572 Ansi Lumen 6981 Kelvin - Natural (90% Laser)

Uit de doos - Metingen

Zoals je kunt zien in de gedane metingen op deze projector zo vanuit de doos, liep de witbalans enorm uit elkaar en was de Gamma Curve veel te laag. In de Gamut Luminance kun je zien dat de luminantie van de kleuren teveel afwijkt en blauw zelfs dramatisch. In de CIE Diagram zie je dat de kleuren alle kanten op gaan en de ook afwijkingen in de DeltaE 2000 zijn veel te hoog. Je kunt dit goed zien aan het vrij matige plaatje op het scherm, waarvan ik weet dat het bij Epson echt veel beter kan.

Op foto 2 zie je de voormeting in Cinema Mode, maar ook dat is niet veel beter. Dus de kleurtemperatuur van de Natural Mode is toch gewoon beter om de ISF-kalibratie in te gaan doen.

Metingen na ISF-kalibratie

De Epson projectors zijn altijd goed stabiel om te kalibreren, al is wel het menu dramatisch slecht geplaatst voor een projector met ISF mogelijkheden voor Witbalans en CMS. Hoe kan de ontwerper van dit menu, deze precies in het midden van het beeld laten verschijnen, terwijl je daar normaal gesproken de meters plaatst en dan zonder de mogelijkheid om deze bv. naar linksonder te verplaatsen. Gelukkig is dat geen verrassing meer voor mij en goed op te lossen, maar het kost wat meer tijd.

Na de ISF-kalibraties kun je goed zien hoe mooi deze projector is opgeknapt.
De Witbalans is zo strak als het maar mogelijk is en dat geeft een zeer schoon plaatje op het scherm een wat minder digitale uitstraling.
De Gamma Curve heb ik gelift maar reikt niet de 2.4 curve zoals ik dat zou willen, maar dat kun je ook niet afdwingen zonder dat het ten koste gaat van de detaillering in het beeld. In de Gamut Luminance zie je dat de helderheid van de kleuren zeer mooi onder de DeltaE 1 staan.
En de CIE Diagram laat een mooie plaatsing van deze kleuren zien in de driehoek van REC709, waardoor deze precies zo worden weergegeven, zoals het gemasterd is op de Blu-Ray.
Ook zit bij de DeltaE 2000 voor zowel de grijswaarden als voor de kleuren alles gewoon netjes onder de DeltaE 3, zodat je kunt zien dat de targets zijn gehaald.

Nu dat allemaal zeer netjes is afgesteld, ben ik wel erg benieuwd hoe deze projector gaat presteren.

Beeldbeleving in 2K SDR

Het beeld van 2K SDR op zich is echt zeer netjes. De projector kijkt echt heel rustig en bewegende beelden verlopen ook heel mooi vloeiend over het scherm. Ik ben blij dat Epson hier niet op heeft bezuinigd en de LS9000 ook de beeldverwerking en Frame Interpolatie van zijn grotere broers heeft meegekregen. Het beeld op het scherm is gewoon goed scherp, waarbij alles zeer gedetailleerd wordt neergezet. Ook de kleuren ogen heel netjes en ik had ook niet anders verwacht, na het zien van de uitslagen tijdens de ISF-kalibraties. De uitstraling van deze projector is eigenlijk zoals ik dat gewend ben van de Epson LCD projectors. Maar wat ik mis, dat is een bepaalde diepte in het beeld. Omdat dit de vervanger zou moeten zijn van de TW9400, had ik op zijn minst wel verwacht dat deze projector net zo diep zou komen als de TW9400, de LS12000B of mijn QB1000, maar dat is dus niet zo. Het is duidelijk dat de LS9000 te kort komt aan een native zwart, waardoor de ondergrond waar alles van moet afsteken nu wat minder diep is. Het ziet er zeker niet slecht uit en in een lichte ruimte overdag is het best goed genoeg. Al kom ik dan toch ook wel weer wat licht te kort.

4K zonder HDR Tone-Mapping

Nu ik de Epson EH-QB1000 in demo heb staan met zijn HDR Tone-Mapping, waardoor het 4K HDR er altijd meteen goed en helder uitziet, had ik eigenlijk gehoopt dat ook de nieuwe Epson EH-LS9000 dit zou hebben, maar helaas. Dat is dus niet het geval. Epson gaat hiermee eigenlijk weer een generatie terug in de weergave van UHD. Ik vind dat HDR Tone-Mapping tijdens 4K weergave nu anno 2025 eigenlijk wel een standaard is wat er gewoonweg op MOET zitten, wil je het 4K nog serieus kunnen nemen. Het is dus onbegrijpelijk dat Epson nu alsnog weer een nieuw model uitbrengt zonder HDR Tone-Mapping. Je zult nu dus weer tijdens het kijken naar 4K HDR materiaal de HDR knop (rechtsonder op je afstandsbediening) moeten indrukken om de HDR Slider omhoog of omlaag te verschuiven, om zo of meer licht te produceren tot je er als het ware SDR van maakt, of er meer diepte in te brengen tot je uiteindelijk het beeld veel te donker maakt. Nog een tekortkoming voor 4K HDR is de wat lagere lichtopbrengst van de LS9000, net als met de Epson EH-LS11000W, zeker tov de Epson EH-LS12000B en de oudere Epson EH-TW9400.

Beeldbeleving in 4K HDR

Ja, mijn eerste reactie was erg teleurstellend. Niet alleen omdat de HDR Tone-Mapping er normaal voor zorgt dat het beeld meteen goed wordt neergezet, maar omdat het zo donker was, zelfs na het verstellen van de HDR slider via de HDR knop op de afstandsbediening. Het 4K HDR beeld was gewoon niet zo helder te krijgen als ik zou willen. Nu had ik het beeld wel op mijn 120" scherm staan, omdat mijn vorige Sony VPL-XW5000ES dat ook gewoon kon vullen zonder HDR Tone Mapping en die zette een behoorlijk overtuigend 4K HDR plaatje neer op mijn 120" scherm. Oké,... die kost wel iets meer, al heb je dan ook meteen een Native 4K projector, met LCoS panelen waarmee het beeld overkomt alsof je naar analoge film zit te kijken, waarmee die ook nog veel dieper gaat in het weergeven van zwart en dat met meer lichtopbrengst. Maar helaas is dat met 4K HDR voor deze Epson EH-LS9000 duidelijk te groot, dus nadat ik het beeld had verkleind werd dat al iets beter.

Toch blijft de 4K UltraHD Blu-Ray van The Passengers erg teleurstellend. Het verschil is niet zozeer dat je bij de LS9000 naar 3K zit te kijken in plaats van Native 4K en dat je het met minder licht moet doen, waardoor lampjes of zonlicht tijdens 4K HDR niet geloofwaardig genoeg overkomen, maar ik mis ook de diepe zwarte bodem waarvan het licht moet afsteken om die 3-Dimensionale uitstraling van HDR te krijgen. Voor HDR (High Dynamic Range) wat staat voor een hoger dynamisch bereik tussen zwart en wit, heb je nu eenmaal een groot bereik nodig tussen donker en licht en dat is nou precies waarin de LS9000 met beiden tekort schiet, wat ook al het geval was bij de LS11000W en de TW7400.

Schermaanbeveling

Dat brengt ons automatisch bij het gedeelte, wat belangrijk is om de Epson EH-LS9000 redelijk goed te kunnen gebruiken. Ik raad je namelijk aan om niet te groot te gaan projecteren, zeker met het oog op de lange termijn. Het formaat scherm dat ik je met deze projector zou aanraden is een 100" scherm, zeker als je veel 4K HDR materiaal gaat kijken. Je zou het nog enigszins kunnen oprekken tot 110", maar daar zou ik het echt wel bij laten. De laser als lichtbron verloopt natuurlijk wel veel trager als een lamp, maar ook een laser wordt na een bepaalde hoeveelheid uren toch donkerder en als je met een beeld begint dat al vrij donker is,...

Da-Lite levert zijn elektrische Tensioned schermen in de voor deze projector meest interessante maten 95" of 104" en zijn fixed-frame HomeScreen Deluxe schermen in de maten 99" of 108" en daar zou ik het toch wel als maximale formaten bij houden. Het HD Progressive materiaal van Da-Lite is trouwens ongelooflijk goed voor 4K-weergave, omdat het 100% vrij is van structuur, compleet kleur neutraal en dat met een zeer brede kijkhoek. Dit materiaal is serieus al klaar voor 8K projectie en Da-Lite vermeldt al 16K.
Een review hiervan vind je hier: Projecta (Da-Lite) HD-Progressive van Joe Kane al zijn de HD Progressive doeksoorten verandert in 1.0 en 1.1 High Contrast en die laatste is bij uitstek interessant voor de Epson projectors, omdat dit het zwart nog eens met 20% verdiept.

Conclusie

Epson lanceert met deze nieuwe Epson EH-LS9000 instap 4K Laserprojector eigenlijk opnieuw de LS11000W, maar voor een wat mooiere prijs en zowel in het wit als in het zwart verkrijgbaar. Omdat ze deze lanceren als zijnde vervanging van de TW9400, valt het me tegen dat ze niet ook de Deep Black panelen hebben gebruikt voor deze projector, zodat je gewoon 2 mooie modellen hebt die in het wit en zwart verkrijgbaar zijn, de LS9000 en de QB1000. Ik zie nu niet echt het nut eigenlijk om de LS11000W (onder een nieuwe naam) alsnog ook in het zwart uit te brengen, wat eerder voor mensen met een donkere ruimte is. Voor in de avond, of in een goed verduisterde woonkamer is de zwartweergave namelijk echt niet voldoende en mis je echt de dynamiek welke met die Deep Black panelen wel goed mogelijk is. Of gaan we straks ook nog een nieuwe vervanger voor de LS12000B krijgen die dan ook in het wit en zwart leverbaar gaat zijn en dan met een adviesprijs van rond de €4200 of zoiets? Dat zou pas echt een interessante instapper zijn voor wie een goed bruikbare witte projector wil hebben in zijn of haar woonkamer, waarmee je in de avond wel naar een zeer dynamisch plaatje kunt kijken.

Natuurlijk wil niet iedereen meteen naar een high-end projector om een Dolby Cinema Theater te creëren thuis. Maar bespaar je teveel in je budget, lever je wel echt een hoop mooie ingrediënten in, die nodig zijn om het 4K HDR volwaardig te kunnen weergeven, hetgeen de Epson QB1000 bijvoorbeeld wel echt heel goed kan doen, zie REVIEW. Als de prijs van een Epson QB1000 te hoog ligt en je echt een goedkopere instap projector wilt hebben, dan raad ik je toch aan om nog iets langer door te sparen voor minstens een Epson EH-LS12000B, waarvan ik HIER een review heb geschreven. Alleen is die niet in het wit verkrijgbaar. Maar zo heb je op zijn minst wel nog de zwartweergave van de QB1000 en met meer  dan 2200 Ansi Lumen na ISF-kalibratie, een stuk meer lichtopbrengst, zelfs meer dan wat de Epson EH-TW9400 na ISF-kalibratie geeft. De twee ingrediënten die wel minstens nodig zijn, om toch een beetje overtuigd 4K HDR weergave neer te zetten. Of kijk anders naar de Sony VPL-XW5000ES instapper, welke daar tegenwoordig qua prijs al vrij dichtbij in de buurt komt.

Voor verdere, meer uitgebreide informatie over de Epson EH-LS9000, kun je gerust deze review lezen van de Epson LS11000W en LS12000B, welke zeer diep op alle andere details ingaat.

Review: Epson EH-LS11000W en Epson EH-LS12000B 4K Laser projectors